Jeśli szukacie pomysłu na szybki i nie wymagający kondycyjnie, ale jednocześnie niesamowicie satysfakcjonujący widokowo wypad to zapraszam was w miejsce niezwykle przyjemne, Włodzickie Wzgórza, małego gracza pomiędzy większymi sudeckimi kumplami. Małego, ale wariata.
Wzgórza Włodzickie to niewielkie pasemko górskie w samiuśkim centrum Sudetów. Sąsiadujące z Górami Kamiennymi, Sowimi, Kotliną Kłodzką i Ziemią Broumovską (ewentualnie Górami Stolołowymi będącymi następnymi w kolejce) wzgórza są niewysokimi petardami krajobrazowymi. Wciśnięte pomiędzy wyższych sąsiadów oferują mnóstwo kapitalnych widoków co zauważone zostało już dawno temu bo znaleźć tam można przeszło 100 letnie wieże widokowe. Platformy te są wizytówkami całego pasma, jest ich trzy, taka sama krew i podobne ge.. a nie, to nie to 😛
Pozwólcie, że zabiorę was tam na krótki spacer. Zaczniemy w Ścinawce Średniej skąd ruszymy na jedną z najstarszych wież widokowych całej Ziemi Kłodzkiej, zahaczając przy okazji o sanktuarium Matki Boskiej Bolesnej. Dalej przemaszerujemy ku kolejnej wieży, na Górze Św. Anny. Po drodze poszukamy zabytkowych kapliczek dżumowych i zakończymy w Nowej Rudzie, która zaskoczyła mnie kapitalnym i jednym z piękniejszych ratuszy na Dolnym Śląsku.
JAK DOJECHAĆ POCIĄGIEM?
Jak to często u mnie bywa, decyzja o wyborze kierunku była spontaniczna: sobota wieczór pomyślunek, niedziela rano już siedziałem w pociągu. Wzgórza ciągną 20 kilometrów wzdłuż jednej z najbardziej spektakularnych linii kolejowych w Polsce, polączenia Wałbrzych-Kłodzko, i już samo jej przejechanie daje mnóstwo frajdy! Wzdłuż tegoż połączenia znajdziecie wszystkie najważniejsze przystanki z których można eksplorować Wzgórza, od Świerków na północy, przez Nową Rudę i Ścinawkę Średnią pośrodku po Gorzuchów na południu. Za racji tego, że pewnie mało kto z was wystartuje w Kłodzku czy Wałbrzychu to proponuję petlę z Wrocławia z przesiadkami w obu miastach:
- odcinek Wrocław Główny-Kłodzko Główne to 93 km i około 90 minut jazdy [21,30 zł]; po przesiadce do Nowej Rudy chociażby czekają nas 22km/23 minuty [4,00 zł]. Czasu na szybką przesiadkę nie ma wiele, ale bez opóźnień nie powinno być problemu.
- odcinek Wrocław Główny-Wałbrzych Główny to 80 km/90 minut jazdy [18,30 zł]; po przesiadce do Ścinawki Średniej mamy 37 km/45minut [11,60 zł]. Podobnie jak w przypadku Kłodzka na szybką przesiadkę jest kilka minut.
- jak widzicie trochę tych złotych na bilety się uzbiera dlatego warto poczekać na weekend i całą wyprawę odbyć na jednym bilecie Kolei Dolnośląskich, Weekend z KD za 39,00 zł.
No to ruszamy na szlak.
ŚCINAWKA ŚREDNIA-GÓRA WSZYSTKICH ŚWIĘTYCH
Szlak czerwony / 4,1km / 316m suma podejść / 90 minut
Zaczynamy w Ścinawce Średniej, choć tak po prawdzie to na obrzeżach tejże wioski, bo dworzec znajduje się w znacznej odległości od „centrum”. Dość wiekowy budynek dworca nie zmianił się wiele na przestrzeni przeszlo 100 lat od powstania. Czerwony szlak, którym będziemy spacerować to fragment nie innego jak Głównego Szlaku Sudeckiego. Wędrówkę nim rozpoczynamy na moście kolejowym, i początkowo idziemy ścieżką przy szerokim polu. Na pole owe warto skręcić, w prawo – tuż przy starym spichlerzu(?) – i przysiaść na niedalekim punkcie widokowym – Góry Stołowe czy Bystrzyckie są jak na zawołanie, choć słonko bardzo dawało w palnik i widoczność była kijowa 😉
Szalk nie jest wymagajacy, idąc wzdłuż lasku powoli robi się 100 metrów przewyższenia, a kolejne 100 już w lesie. Byłaby trochę nuda gdyby nie prześwit na Noworudzki Słupiec oraz Góry Sowie i Bardzkie, choć to i tak ten fajny rodzaj nudy, bo lasy zawsze spoko. Nie męcząc się zbytnio nawet nie zauważa się kiedy osiąga się rozejscie szlaku – ku wieży widokowej oraz do sanktuarium, mieszczącego się na wierzchołku o wdzięcznej nazwie Kościelec.
GÓRA WSZYSTKICH ŚWIĘTYCH [647 m.n.p.m]
Etymologii nazwy Góry Wszystkich Świętych należy szukać w dość odległej przeszłości. Pod koniec XVII wieku na Ziemi Kłodzkiej szalała dżuma i zbierała dość pokaźne żniwa – w samym Kłodzku zmarło ok. 1500 osób. Mieszkańcy Słupca szukali pomocy wszędzie gdzie się dało, wznosili również modły do Najwyższego. W zależności od naszej wiary w Boga musimy sobie sami odpowiedzieć czy to modlitwy miały coś wspólnego z tym, że plaga ominęła wioskę i okolicę. W podzięce mieszkańcy wznieśli świątynię, która górować miała nad wioską i roztaczać opiekę w kolejnych latach. Wzgórze otrzymało nazwę Wszystkich Świętych, a to z tego prostego względu, że kościółek wyświęcono ku czci Chrystusowego Świętego Krzyża, Jego Najświętszej Bolesnej Matki Maryi Dziewicy i Jej gorzkim łzom oraz CAŁKIEM SPOREJ LICZBIE świętych posiadających bonusy w tematach zaraz i epidemii m.in. św. Sebastianowi, św. Rochowi, św. Karolowi Boromeuszowi, św. Franciszkowi Ksaweremu czy św. Rozalii. W 2002 roku kościół podniesiono do rangi Sanktuarium Matki Boskiej Bolesnej Ziemi Noworudzkiej a od 2 lat świątynia znajduje się na Międzynarodowym szlaku Św. Wojciecha, ale mój spaczony umysł przyglądając się tablicy o tym informującej widział tylko i wyłącznie rękawicę Thanosa 😛
400 metrów dalej znajduje się wieża widokowa. Taka fest, piękna bym powiedział, prosta acz stylowa. Kamienna budowla z czerwonego piaskowca, którego pełno w okolicy wzniesiona została w 1913 roku, przy wydatnej pomocy rodziny Von Moltke – tak, tych samych – mieszkających w niedalekiej Krzyżowej. Helmuth Karl Bernhard von Moltke został patronem wieży a jego płaskorzeźba znajduje się nad wejściem doń. Wybitny strateg z pewnością doceniłby walory Góry Wszystkich Świętych.
Z wysokiej na 15 metrów budowli rozciąga się dość niewąska panorama, w oczy rzuca się przede wszystkim niedaleka Góra Św. Anny z kolejną wieżą widokową, tam zresztą udamy się później. Co jeszcze: świetnie widoczne tego dnia Góry Kamienne, Sowie, Bardzkie i skąpane w ostrym słońcu i mocno przez to niemrawe Góry Stołowe czy Bystrzyckie.
GÓRA WSZYSTKICH ŚWIĘTYCH-GÓRA ŚWIĘTEJ ANNY
Szlak zielony / 4,7km / 188m suma podejść / 90 minut
Dwie wieże połączone są zielonym szlakiem, niewymagającym acz w odpowiednich warunkach upierdliwym. Warunkiem tym jest: BŁOTO! Deszcze dni poprzednich sprawiły, że zacienione fragmenty leśnego szlaku przypominały jedną wielką czerwoną breję, było fajnie 😉 Bo poza tym to naprawdę miły marsz – pierw zejście do przełęczki nad Bielawami a potem powoli z powrotem pod górkę, majaczące przed nami wieża – widokowa i transmisyjna – wyznaczają azymut.
Po drodze mijamy kamieniołom czerwonego piaskowca, podczas gdy w czasie podejścia ku wieży na horyzoncie podziwiać możemy kamieniołom gabra (nie żebym wcześniej wiedział co to w ogóle jest gabro :P). Mijane opuszczone domostwa niosą ze sobą niedopowiedziane historie…
GÓRA ŚWIĘTEJ ANNY [647 m.n.p.m]
Podobnie jak na poprzednim pagórze tak i tutaj jego nazwa koresponduje z kościółkiem nań się znajdującym. Chcecie usłyszeć legendę o jego początkach? No jasne.
Dawno temu, lat temu przeszło 500 na niewielkim wzgórzu znajdowała się mała drewniana kapliczka poświęcona Św. Annie, zaniedbana jednak nie przetrwała 100 lat i w końcu się rozpadła. Ocalały obraz świętej powieszono na drzewie a drewno z kapliczki złożono obok. Wpadło ono jednak w oko jednemu z miejscowych, Kasparowi Pohlowi. Nie zważając na bogobojne oburzenie sąsiadów zaczął 4 końmi zwozić drwa do swojej chaty. Kiedy już niemal zakończył swój proceder grom z jasnego nieba spadł na jego konie, zabijając trzy z nich. Pohl cudem przeżył, ale miast wdzięczności za ocalenie zaczął wyklinać Boga, że może wziąć i czwartego konia skoro trzy pierwsze pozbawił życia. „Say no more” można by rzec, ostatnie zwierzę padło zaraz po wypowiedzeniu życzenia a Pohl prawdziwie zlękniony już nigdy Bogu nie złorzeczył. Jakiś czas potem w miejscu gdzie uderzył piorun postawiono krzyż z wizerunkiem świętej a kilka lat później wybudowano kościół stojący tam do dziś,…
Tak to się zadziało lub nie, fakt faktem, że na przestrzeni lat kościółek stał się celem wielu pielgrzymek. Obok niewielkiej barokowej świątyni znajduje się kolejna wiekowa już wieża widokowa. Wzniesiona na początku XXw. w roku 1911 wieża powstała z inicjatywy noworudzkiej sekcji Kłodzkiego Towarzystwa Górskiego i miejscowego adwokata, Carla Ferche, wielce zasłużonej dla Nowej Rudy persony. Wieża służąca tak turystom-górskim łazikom jak i pielgrzymom, do wybuchu II Wojny Światowej była popularnym celem wycieczek, lecz po światowym konflikcie i wysiedleniu miejscowych – w znacznej większości pochodzenia niemieckiego – znacznie podupadła. Przez kolejne lata była wykorzystywana jako przekaźnik radiowy, lecz w 2014 roku po długich staraniach doprowadzono do renowacji budowli i przywrócenia jej turystycznej roli.
Tego szczęścia nie miały schroniska, których kiedyś na Włodzickich Wzgórzach było kilka. Po II Wojnie i wysiedleniu miejscowych nowi mieszkańcy i zarządcy tych ziem nie byli zainteresowani utrzymaniem zastanych przybytków. Schroniska „Lucasbaude” na Górze Wszystkich Świętych oraz „Spitzbergbaude” na Włodzickiej Górze szybko zostały rozebrane i pozostały po nich tylko pocztówki, wspomnienia i w najlepszym przypadku resztki fundamentów natomiast „Annabaude” na Górze Św. Anny (przepiękne!) przetrwało najdłużej jednak i ono od kilku lat znajduje się w rękach osób, które wydają się nie garnąć do przywrócenia dawnego blasku. Szkoda.
W każdym razie, także i tutaj do budowy wieży wykorzystano miejscowy piaskowiec, jednak w odróżnieniu do poprzedniej wieży wzniesiono ją na planie czworoboku i podczas wchodzenia na platformę widokową nie zakręci się w głowie. Widoki, które na poprzedniej wieży zasłonięte były przez Górę Sw. Anny tutaj widać jak na dłoni, w Górach Kamiennych nawet wieżę na Ruprechtickim Spicaku da się rozpoznać, Góry Sowie widzimy w całym majestacie, Stołowe i Obniżenie Ścinawki z kopanią melafiru w Tłumaczowie choć pod słońce to bez problemu dają się poznać po swoich jedynych w swoim rodzaju konturach, ponad Słupcem wznoszą się Góry Bardzkie, Złote i Hruby Jesenik. Jest naprawdę widokowo, i przy wschodzie/zachodzie słońca musi tam być obłęnie, trzeba będzie sprawdzić.
GÓRA ŚWIĘTEJ ANNY-ROWA RUDA
Szlak żółty / 2km / 238m suma zejść / 30 minut
Normalnie spokojnie zszedłbym sobie lasem do Nowej Rudy… gdyby tylko nie pewna pani doktor 🙂 Spotkaliśmy się jeszcze na wieży i razem ruszyliśmy do miasta. Niesamowicie pozytywne dziewcze zarzuciło mnie rewelacjami na temat przypadku koronawirusa z Kamieńca Ząbkowickiego oraz dość tragiczną historią z końca II Wojny Światowej i kolejowej katastrofie w Świerkach Dolnych. Najciekawsze było jednak to co sprowadziło ją w rejon Góry Św. Anny – kapliczki dżumowe. W lesie na zboczach pagóru poukrywane są XVII wieczne kapliczki dziękczynne wzniesione po pladze, która w Kłodzku i Nowej Rudzie dokonała wielkich spustoszeń. 3 kapliczki znajdują się blisko ścieżki i są w dość opłakanym stanie, ale gmina zamierza wziąć je w obroty i odrestaurować tu i ówdzie. Krótki spacer z panią doktor był bardzo inspirujący, takie spotkania na szlaku to świetna rzecz 🙂
Chwilę po wyjściu z lasu trafiamy na ogródki działkowe Nowej Rudy. Ależ tam był spokój, ależ tam był widok, ależ bym chciał tam mieć swoją działkę 😀 No zobaczcie sami.
W mieście jest się po kilku minutach. Nie miałem w Nowej Rudzie wiele czasu więc też nie będę się zbytnio rozpisywał, zdecydowanie warto będzie tam wrócić na dłuższy spacer. Górnicze miasteczko ominęły zniszczenia II Wojny Światowej dzięki czemu zachowała się zabytkowa i piękna XIX wieczna starówka – ta wzniesiona została po wielkim pożarze w 1884 roku. Zrewitalizowane ostatnio kamienice, Ratusz Miejski i fontanna z postaciami Jana Chrzciciela i Jezua robią duże wrażenie. Ba, co ja tam będę: Ratusz utrzymany w neoromantycznym stylu (każdy to wie, prawda ;)) jak dla mnie jest jednym z piękniejszych jakie widziałem!
Równie okazały jest neogotycki kościół Św. Mikołaja. Sądząc po fotografiach od środka robi piorunujące wrażenie – takie samo na szczęście robi od zewnątrz. Świątynia podobnie jak ratusz ucierpiała w czasie pożaru z XIX wieku, dziś już odbudowana góruje nad miastem. A już dosłownie góruje nad przepływającą przez miasto rzeką Włodzicą.
Nic to, trzeba było jednka wracać bo cicuhcia nie ma litości…
Powiem wam, że Włodzickie Wzgórza mnie zaskoczyły. Tylko i wyłącznie pozytywnie. Jak na tak niepozorne pagóry potrafią zaoferować bardzo dużo – a przecież tylko liznął ich kawałek. Wrócę tam nie raz a i wam zalecam, widoki jak i ciekawe historie czekają 🙂
Idę albo nie idę! 